Kako zaštiti Evropu od Zika i drugih virusa: Preporuka stručnjaka EMCA!
Širenje Zika virusa bila je glavna tema simpozijuma asocijacije EMCA (European Mosquito Control Association), održanom nedavno u Špajeru, u čijem radu je učestvovala i dr Bosiljka Krtinić, biolog iz „Ciklonizacije“. Od država u Evropi zahteva se primena Integralnih mera u suzbijanju komaraca, upravo onakvih kakve je novosadska „Ciklonizacija“ već razvila i koje primenjuje u sistematskim akcijama zaštite zdravlja građana od komaraca u Novom Sadu i drugim opštinama u Vojvodini.
U Odluci usvojenoj na simpozijumu, EMCA je naglasila potrebu za merama kontrole, odnosno suzbijanja brojnosti komaraca koji su vektor Zika virusa u Evropi.
Kao se navodi, invazivne vrste komaraca kao što je komarac žute groznice – Aedes aegypti i tigrasti komarac Aedes albopictus su efikasni vektori ovog virusa. Aedes albopictus je odomaćen u regionu Crnog mora (Južna Rusija, Gruzija, Turska) i Makronezijskog regiona (Madeira, portugalska autonomna regija). Obe vrste šire svoje rasprostranjenje u Evropi i Aedes albopictus je verovatno odomaćen i u južnoj Nemačkoj.
- Aedes aegypti je glavni vektor Zika virusa, Čikungunja i Denga virusa, dok se gomilaju dokazi i da je Aedes albopictus, poznat kao vektor Čikungunja i Denge virusa, takođe i vektor Zika virusa. Nedavna lokalna transmisija Čikungunje i Denge virusa preko Ae. alboictus u Hrvatskoj, Francuskoj i Italiji, je pokazala ranjivost Evrope kad su u pitanju virusi koje prenose komarci. Dovoljno je da jedna zaražena osoba dođe na mesto gde su ove vrste odomaćene i aktivne (tokom letnjih meseci) pa da se inicira lokalno prenošenje virusa ili čak izbijanje epidemije. Širenje ovih virusa je olakšano povećanjem pomeranja ljudi (turisti, izbeglice), navodi se u Odluci.
Sa ovog skupa evropskim državama preporučena je primena strategije integralnih mera kontrole, odnosno suzbijanja brojnosti vektora za Ae. aegypti i Ae. albopictus. Strategija je bazirana na smernicama za kontrolu invazivnih i domaćih komaraca, koju je 2013. godine, pripremila Svetska zdravstvena organizacija (WHO), odnosno njena regionalna kancelarija za Evropu, u saradnji sa EMCA.
Zbog svega toga, u Odluci sa simpozijuma evropskih stručnkaka se poziva na:
1. Dalje strateško udruživanje sa WHO (Svetska zdravstvena organizacija), ECDC (Evropski centar za prevenciju bolesti i kontrolu) i drugim međunarodnim organizacijama kako bi se pomoglo državama članicama da unaprede, razvijaju i primenjuju pristup Integralnih mere kontrole, suzbijanja, vektora i bolesti;
2. Kontinuiranu implementaciju plana integralnog monitoringa i kontrole (monitoring i kontrola i vektora i patogena) u oblastima visokog rizika, posebno u regiji Mediterana i Crnog mora;
3. Hitnu primenu mera suzbijanja u oblastima gde je nađen Ae. aegypti u cilju usporavanja širenja, ako ne eliminacije populacije;
4. Primenu mera kontrole vektora protiv Ae. albopictus populacije u cilju ograničenja povećanja brojnosti vrste, posebno u vezi Zika, Čikungunja ili Denge unetih slučajeva;
5. Uvođenje novih instrumenata monitoringa i nadzora uključujući GIS i daljinsku detekciju kao deo mera programa Integralnog suzbijanja komaraca;
6. Razvoj novih održivih metoda i/ili aktivnih supstanci da bi se kompletirala i poboljšala paleta instrumenata za suzbijanje invazivnih vrsta komaraca i kontrole prenošenja virusa (autoraznošenje regulatora rasta, tehnika sterilizacije i inkopatibilnosti);
7. Edukaciju i uključivanja javnosti, uključujući kampanje za eliminaciju izvorišta komaraca, kao deo operativnog programa kontrole vektora;
8. Mobilizaciju više izvora za izgradnju kapaciteta, programa obuke, razvoja i transfera tehnologije u podržavanju programa integralnih mera kontrole vektora.
